tükçe sıfatlarrr

Bir varlığın niteliğini, niceliğini ve yerini belirten sözcüklerin genel adıdır SIFAT.

ÖZELLİKLERİ

1- Tek başına SIFAT diye bir sözcük türü yoktur. Adların önüne gelip onu nitelediğinde ya da belirttiğinde sıfat olur. MAVİ GÖMLEK dediğimizde, MAVİ göleğin niteliğini bildirir; ama MAVİ tek başına kullanıldığında sadece bir renk adı olur. BEŞ GÜN dediğimizde, BEŞ sayı sıfatıdır; ancak BEŞ tek başına kullanıldığında da sadece sayı adıdır.

2- Sıfatlar, İSİM ÇEKİMİ EKİ almazlar. Alırlarsa adlaşırlar. Örnek; Çalışkan insanlar – Çalışkanlar

3- Sıfatlar ; varlığa yapışık olan nitelikleri bildirenler (niteleme sıfatları) , varlığa yapışık olmayan nitelikleri bildirenler (belirtme sıfatları) diye ikiye ayrılır.

NİTELEME SIFATLARI

Kavramların, nesnelerin niteliklerini bildirirler.

Hareket Niteliğini Bildirenler ; Konuşan çocuk - Gülen bebek
Varlığın Kalıcı Niteliğini Bildirenler ; Çalışkan insan - Mavi kazak - Kısa yol

BELİRTME SIFATLARI

Nesneleri belirten sıfatlardır. Bu sıfatlar nesnenin ya da kavramın bünyesinde bulunan nitelikleri göstermez. İşlevlerine göre dörde ayrılır.

1- GÖSTERME (İşaret) SIFATLARI : Varlıkların, nesnelerin yerlerini göstermek suretiyle belirten sözcüklerdir. Bu sözcükler tek başlarına kullanıldığında İŞARET ZAMİRİ olur.

Bu adam
Şu çocuk
O ev gibi...

2- BELGİSİZ SIFATLAR : Varlıkları, kavramları kesin olarak değil de şöyle böyle belirten sıfatlardır.

Hiçbir olay
Herhangi sıra
Birçok neden
Bütün insanlar
Başka örnek
Bazı filmler
Çok para
Fazla iş



3- SAYI SIFATLARI : Sayı adlarının sıfat olarak kullanılmasıdır. İşlevlerine göre dörde ayrılır.

a) Asıl Sayı Sıfatları : Bir hariç diğer sayılar çokluk bildirdiği için bu sıfat tamlamalarında, tamlanan yani isim çoğul eki almaz.

İki iş
İki işler (yanlış)
Dört çocuk
Dört çocuklar (yanlış)

NOT : Ancak kural dışı kullanımlar vardır.

Beşevler
Üç silahşörler

b) Sıra Sayı Sıfatları

İlk çocuk
Sonuncu ev
İkinci sınıf

c) Üleştirme Sayı Sıfatları : Bu sıfatlar ; bölme, ayırma, paylaştırma anlamını verir.

İkişer ev
Birer milyon

d) Kesir Sayı Sıfatları :

Yarım elma
Yüzde altmış enflasyon
Çeyrek ekmek
Dörtte bir hisse

4- SORU SIFATLARI : Sıfatları bulmak amacıyla ada yönelttiğimiz sorulardır.

Kaç
Ne
Kaçıncı + A d
Nasıl
Hangi
Neredeki

SIFATLARDA KÜÇÜLTME

Sıfatlara -ce, -cik, -cık ekleri getirilerek yapılır. Büyükçe salon – İncecik tül vb. gibi

SIFATLARDA PEKİŞTİRME

A- ‘’m, p, r, s’’ sesleriyle yapılır ;

mor – mosmor güz
sarı – sapsarı yüz
mavi – masmavi gökyüzü
boş – bomboş ev
temiz – tertemiz mutfak
sağlam – sapasağlam televizyon



B- Tekrarlarla yapılan pekiştirme;

Kara kara gözler
Yüksek yüksek tepeler
Deli deli taylar
Diri diri balıklar

C- Soru eki ile yapılanlar;

Küçük mü küçük oda
Yeşil mi yeşil deniz

SIFATLARIN ADLAŞMASI

Sıfat tamlamalarında, taml*****n düşüp; tamlayanın isim çekim eki alması, ya da yalın durumda olmasıdır.

Yaralı adam – Yaralı
Genç insanlar – Gençler

BİLEŞİK SIFATLAR

İki sözcüğün birleşmesiyle oluşan sıfatlardır.

Ağırbaşlı çocuk
Yurtsever insan
Büyük boy elbise

Kurallı bileşik sıfatlar;

Uzun saç – Saçı uzun delikanlı
Mavi gömlek – Göleği mavi çocuk

Kimi zaman bir sıfat tamlaması bir başka adın sıfatı olur.
Bir sıfat tamlamasına ‘’-lı’’ eki getirilerek bu durum görülür.

Uzun saç – Uzun saçlı kız
Mavi gömlek – Mavi gömlekli çocuk

UNVAN SIFATLARI

İnsanların rütbe, derece ve sosyal seviyelerine göre adlarına takılan saygı ve tanıtım sözcükleridir. Kimi zaman
İnsan dışı özel isimlere de takılır.

Aziz İstanbul
Ebedi Şef ******
Şehzade Mehmet
Doktor Ahmet
Ali Dayı
Hamdullah Efendi

SIFAT TAMLAMALARI

Sıfat veya sıfat öbeği + Ad
Niteleme, belirtme
x y
Tamlayan Tamlanan

· Tamlayan, tamlanan adın niteliğini ya da niceliğini belirtir.
· Tamlama ekleri yoktur
· Sıfat tamlamalarında birden çok sıfat bir adı niteleyebilir.
Yüksek, yalçın, geçit vermez, karlı dağ
Nitelem sıfatları Ad

· Sıfat tamlamalarında bir sıfat birden çok adı niteleyip belirtebilir.

Özgür toplumlar, bireyler, sanatçılar.......
Sıfat Ad Ad Ad

· Sıfat tamlamalarında kimi zaman niteleme veya belirtme görevli tamlayan kısmı, söz öbeğinden oluşabilir.

AD + AD
Milyonların sevgilisi / sanatçı
(B.li Ad Tamlaması) Ad

Sıfat Öbeği
Dünya güzeli / kız
B.siz ad tamlaması Ad

Karma Tamlamalar

Karma tamlamalar en az iki isim, bir sıfattan oluşur.
Tamlama içinde bir başka tamlama bulunmaz

Türkçe Dersinden NefreT ederimm
aamaa SaoL biLgii İçinn

bnde hocasindanda dersinden de

saol jnx

saol cnm p. icinn

önmli deil jnx